So sánh chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ

Chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa là hai thuật ngữ luôn đi kèm nhau trong mọi báo cáo kinh tế vĩ mô cũng như là những chỉ số đo lường sự điều hành của ngân hàng Trung ương đối với một nền kinh tế. Tuy mỗi chính sách đều theo đuổi một mục tiêu cụ thể và tuân thủ theo những quy định riêng nhưng mục tiêu cuối cùng đó chính là sự ổn định nền kinh tế vĩ mô, đảm bảo nền kinh tế luôn trong tình trạng cân đối, duy trì sự tương tác lẫn nhau cả trong ngắn, trung và dài hạn.

Những chính sách kinh tế hợp lý góp phần nâng tầm vị thế kinh tế của một quốc gia. Chúng ta biết rằng chính sách tài khóa liên quan đến việc quản lý thu nhập của Chính phủ từ dòng thuế và chi tiêu cho các dự án khác nhau, trong khi đó chính sách tiền tệ, mặt khác chủ yếu liên quan đến sự vận động dòng tiền trong toàn bộ nền kinh tế.

Điểm giống và khác nhau giữa chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ

Chính sách tài khóa sẽ mô tả trong hoạt động chi tiêu và hoạt động tài chính khác nhau của chính phủ, những kế hoạch thuế nhằm với mục đích cuối cùng là đạt được những mục tiêu kinh tế.

Mặc khác, chính sách tiền tệ được điều hành bởi Ngân hàng trung ương với mục tiêu ổn định dòng tiền, quản lý dòng tín dụng trong một đất nước. Vậy khi đặt lên bàn cân để so sánh 2 chính sách sách này, có điểm gì giống và khác nhau?

• Giống nhau: Cả chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa đều là các công cụ được đưa vào nền kinh tế để tạo sự ổn định, thúc đẩy kinh tế tăng trưởng và phát triển.

• Khác nhau:

Tác động của chính sách tài khóa và chính sách tiền tệ nên nền kinh tế

Tác động của chính sách tài khóa nên nền kinh tế

Trong ngắn hạn, chính sách tài khóa (CSTK) ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp tới các yếu tố thuộc cơ chế dẫn truyền đến chính sách tiền tệ. CSTK tác động trực tiếp và gián tiếp lên tổng cầu của nền kinh tế thông qua các quyết định thu chi hoặc tác động lên lãi suất. Điều đó làm ảnh hưởng trực tiếp đến tiền lương, giá cả qua đó tác động trực tiếp đến lạm phát và những kỳ vọng về lạm phát.

Trong dài hạn, CSTK ảnh hưởng đến sự ổn định lâu dài của CSTT. Nếu một CSTK kém bền vững được áp dụng lâu dài sẽ tác động lên mục tiêu của CSTT. Kỳ vọng thâm hụt ngân sách lớn với kỳ vọng nợ lớn của Chính phủ có thể giảm lòng tin vào nền kinh tế và tạo ra rủi ro với ổn định thị trường tài chính. Ngoài ra, CSTK còn tác động đến vòng chu chuyển vốn quốc tế qua đó ảnh hưởng trực tiếp đến luồng ngoại tệ ra vào đất nước của ngân hàng nhà nước, gây rủi ro cho hệ thống tài chính. Nếu chính sách thu, chi tài khóa được xây dựng không được hợp lý sẽ gây ra tác động tiêu cực đối với quá trình phân bổ nguồn lực, tăng rủi ro đối với dòng vốn quốc tế.

Tác động của chính sách tiền tệ nên nền kinh tế

Chính sách tiền tệ (CSTT) cũng có ảnh hưởng nhất định đối với chính sách tài khóa. CSTT với mục tiêu là ổn định giá cả, giá trị đồng tiền và hỗ trợ cho tăng trưởng kinh tế thông qua kiểm soát lãi suất và cung tiền. CSTT thắt chặt sẽ làm giảm nhu cầu đầu tư, thu hẹp sản xuất dẫn đến việc giảm thu ngân sách của Chính phủ, tăng giảm lãi suất sẽ trực tiếp ảnh hưởng đến giá trái phiếu chính phủ điều đó cũng ảnh hưởng đến cân đối ngân sách.

Từ những phân tích trên có thể thấy rằng, CSTT và CSTK phụ thuộc lẫn nhau, khi có sẽ những thay đổi sẽ trực tiếp ảnh hưởng trực tiếp lẫn nhau. Trên thực tế, hai chính sách do hai cơ quan khác nhau điều hành, việc kết hợp hai chính sách này hiệu quả sẽ góp phần hướng tới sự phát triển bền vững của nền kinh tế do vậy cần có sự phối hợp trong công tác điều hành CSTT và CSTK giữa Ngân hàng nhà nước và Bộ tài chính.

Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng, để đảm bảo sự tương tác hiệu quả giữa CSTK và CSTT nhằm hướng tới sự phát triển bền vững của nền kinh tế thì các nguyên tắc cơ bản về sự phối hợp giữa hai chính sách này trong quá trình thực thi cần được đảm bảo tuân thủ ba nguyên tắc cơ bản: (i) Cần có sự nhất quán về mục tiêu chính sách nhằm đạt được mục tiêu kinh tế vĩ mô là lạm phát ổn định, tăng trưởng bền vững và tạo công ăn việc làm cao; (ii) Trong quá trình thực thi, cần tạo sự đồng bộ, bổ sung cho nhau; (iii) Hỗ trợ và chia sẻ thông tin, thực hiện hiệu quả các quyết định chính sách nhằm đạt được mục tiêu đề ra, đảm bảo tính bền vững của các chính sách.