Danh mục đầu tư hiệu quả là gì? Đa dạng hóa danh mục theo lý thuyết Markowitz

Xây dựng danh mục đầu tư là việc nhà đầu tư nào cũng cần làm để tối đa hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro khi đầu tư chứng khoán. Có nhiều phương pháp giúp nhà đầu tư thiết lập danh mục đầu tư hiệu quả, một trong số đó là lý thuyết Markowitz.

Danh mục đầu tư hiệu quả là gì?

Theo lý thuyết Markowitz, danh mục đầu tư hiệu quả là danh mục mà trong đó các tài sản tài chính được kết hợp để tạo ra mức lợi tức kỳ vọng tốt nhất có thể đối với 1 mức rủi ro – hoặc mức rủi ro thấp nhất đối với 1 mức lợi tức kỳ vọng. Ví dụ, với cùng 1 khoản tiền, danh mục của anh A và anh B có cùng 1 mức rủi ro nhưng lợi tức anh A nhận được lại cao hơn anh B. Khi đó, danh mục của anh A được cho là có hiệu quả cao hơn anh B.

Vậy rủi ro theo lý thuyết Markowitz là gì?

Rủi ro theo nghĩa thông thường được các nhà đầu tư hiểu là khả năng mất tiền, tuy nhiên, thuật ngữ “rủi ro” trong lý thuyết Markowitz nghĩa là khả năng biến động của giá theo cả chiều tăng lẫn chiều giảm. Để đo lường rủi ro, lý thuyết Markowitz đo lường độ lệch chuẩn của giá trong quá khứ (độ lệch chuẩn là đại lượng thống kê đo lường sự phân tán của một tập các dữ liệu so với giá trị trung bình của chúng).

Ví dụ: tài sản có rủi ro cao có thể kể đến như bitcoin với độ tăng/giảm rất mạnh, ngược lại, các cổ phiếu mang tính chất đầu tư để phòng vệ hoặc ăn cổ tức có biến động giá thấp thì có rủi ro thấp hơn.

Đường biên Markowitz

Trên biểu đồ, trục tung thể hiện mức tỷ suất lợi tức, trục hoành thể hiện độ biến động (được đo bằng độ lệch chuẩn). Mỗi điểm trên biểu đồ thể hiện tỷ suất lợi tức và độ biến động của một danh mục cụ thể, Tập hợp những điểm nằm dọc đường biên (đường màu đỏ) là những điểm mà cho lợi nhuận cao nhất với cùng 1 mức rủi ro. Ngoài ra, có thể thấy, khi mức rủi ro tăng lên thì lợi tức cũng tăng lên.

Vậy áp dụng lý thuyết Markowitz vào thực tế thế nào?

“Đừng bỏ hết trứng vào một giỏ”, đây có lẽ là câu nói được nhiều nhà đầu tư biết tới. Tuy nhiên, với lý thuyết Markowitz, câu nói “Đừng bỏ hết trứng vào một giỏ, nhưng hãy chọn giỏ trứng phù hợp nhất” có lẽ sẽ hợp lý hơn. Để có được một bộ danh mục đầu tư hiệu quả, Markowitz cho rằng nhà đầu tư nên đa dạng hóa danh mục. Việc đa dạng hóa danh mục có thể đến từ đầu tư vào nhiều tài sản tài chính khác nhau như vàng, bất động sản, cổ phiếu, trái phiếu,… hoặc với đầu tư chứng khoán thì nhà đầu tư nên phân bổ ra nhiều nhóm ngành khác nhau.

Ví dụ: anh A lấy 50% danh mục đầu tư vào OIL, 50% danh mục đầu tư vào PLX. 2 doanh nghiệp này đều hoạt động trong ngành dầu khí. Anh B lại phân bổ 50% danh mục vào OIL, 50% danh mục vào HPG. HPG là doanh nghiệp hoạt động trong ngành thép. Giả sử mức lợi tức của các cổ phiếu này là bằng nhau. Vậy, khi giá dầu thế giới giảm, danh mục anh A do chỉ tập trung vào ngành dầu khí nên sẽ có biến động giảm rất mạnh, tuy nhiên danh mục anh B do đã có sự đa dạng hóa sang ngành thép (vốn ít hoặc hầu như không chịu ảnh hưởng giá dầu) nên anh B có biến động thấp hơn. Khi đó, danh mục của anh B được cho là hiệu quả hơn.

Lưu ý:

Những dữ liệu mà lý thuyết Markowitz sử dụng đều là những dữ liệu trong quá khứ và rất có thể sẽ thay đổi trong tương lai. Nhà đầu tư nên xem xét cẩn trọng trước khi áp dụng Markowitz để đa dạng hóa danh mục của mình.

"Diversification is protection against ignorance. It makes little sense if you know what you are doing." – Warren Buffett (Đa dạng hóa là để bảo vệ sự thiếu hiểu biết. Nó không có ý nghĩa lắm nếu bạn hiểu rõ bạn đang làm gì). Việc đa dạng hóa danh mục là cần thiết, nhưng nhà đầu tư nên nghiên cứu và tìm hiểu kỹ về từng mã cổ phiếu để xây dựng một danh mục đầu tư hiệu quả. Nếu đa dạng hóa quá nhiều, nhà đầu tư có thể bỏ lỡ các thông tin quan trọng về các cổ phiếu trong danh mục, dẫn đến khả năng thất bại khá cao.

Top 5 cổ phiếu tốt nhất để đầu tư ngay bây giờ!

Nhóm phân tích của Chứng khoán DSC vừa xác định được Top 5 cổ phiếu mà chúng tôi tin là tốt nhất để các nhà đầu tư mua ngay bây giờ. 5 cổ phiếu này có thể tạo ra lợi nhuận vượt trội trong năm nay: