Phân tích chứng khoán là gì? Tại sao phải phân tích chứng khoán khi đầu tư?

Phân tích chứng khoán là gì?

Phân tích chứng khoán là hoạt động phân tích thị trường nhằm hỗ trợ việc ra quyết định của nhà đầu tư chứng khoán. Có 2 phương pháp phổ biến trên thị trường đầu tư Việt Nam là Phân tích cơ bản và Phân tích kỹ thuật.

Tại sao nhà đầu tư cần phân tích chứng khoán?

Ở các công ty chứng khoán hoặc quỹ đầu tư lớn thường có rất nhiều chuyên viên phân tích, các chiến lược gia và nhà quản lý danh mục đầu tư được thuê để làm một việc duy nhất đó là: đánh bại thị trường. Cụ thể hơn:

• Nhiệm vụ nhà phân tích tìm ra những cổ phiếu bị định giá thấp.
• Nhiệm vụ chiến lược gia dự đoán hướng đi của thị trường và các lĩnh vực khác nhau.
• Nhiệm vụ nhà quản lý danh mục đầu tư sẽ tổng hợp tất cả thông tin và đưa ra các quyết định để đầu tư nhằm đánh bại thị trường. Ở Việt Nam, thị trường được đo bằng tăng trưởng của chỉ số VNindex.

Có rất nhiều nghiên cứu và tranh cãi về hiệu suất của các quỹ đầu tư nhưng có thể dễ dàng nhìn thấy các quỹ hoạt động kém hơn VNindex. Cũng vì vậy, các nhà đầu tư cá nhân chắc chắn sẽ tốt hơn nếu chỉ đầu tư vào một quỹ chỉ số (ETFs) hơn là cố gắng đánh bại thị trường. Giá trị phân tích dựa vào quan điểm và kinh nghiệm cá nhân:

• Nhà phân tích cơ bản tin rằng phân tích chiến lược, quản lý, sản phẩm, thống kê tài chính và các con số sẽ giúp họ lựa chọn cổ phiếu tốt hơn thị trường. Họ đánh giá rằng việc phân tích kỹ thuật hay hành động giá trong quá khứ là vô nghĩa.
• Ngược lại, nhà phân tích kỹ thuật tin rằng biểu đồ, khối lượng, động lượng và một loạt các chỉ số toán học là chìa khóa cho hiệu suất vượt trội và xem thường số liệu từ phân tích cơ bản.
• Lý thuyết "bước đi ngẫu nhiên" cho rằng thị trường luôn đúng. Nương theo diễn biến thị trường chứ không thể đánh bại nó.

Vậy chúng ta nên tin ai? Phân tích cơ bản có xứng đáng với thời gian và nỗ lực bỏ ra không? Nhà phân tích kỹ thuật có phải là thầy bói? Hay tất cả chỉ là một bài học về sự vô ích của lý thuyết bước đi ngẫu nhiên? Cách tiếp cận thị trường nào cũng trở nên hiệu quả nếu như chúng ta kiên trì dành thời gian tìm hiểu và áp dụng, trải nghiệm phương pháp đó một cách thành thục.

Tính chính xác của thị trường

Giá trị của việc phân tích đi cùng với câu hỏi về tính hiệu quả của thị trường.

• Giá hiện tại của chứng khoán là bao nhiêu?
• Giá hiện tại của chứng khoán có phản ánh chính xác giá trị hợp lý của nó không?
• Hay có tồn tại những cơ hội đánh bại thị trường bằng cách tìm kiếm các chứng khoán ở vùng định giá quá mua hoặc quá bán.

Aswath Damodaran, thuộc Trường Kinh doanh Stern tại Đại học New York định nghĩa một cách đơn giản thị trường hiệu quả là khi thông tin trôi nổi và giá trị nội tại phản ánh đầy đủ lên diễn biến giá của chứng khoán. Tổng hợp mọi quan điểm đối lập tham gia trên thị trường, giá trị hợp lý hình thành dựa trên "thuận mua - vừa bán" giữa đôi bên. Từ đó, giá chứng khoán tăng khi xuất hiện thông tin tích cực (kích cầu mua lên) và ngược lại. Đôi khi, phản ứng giá có phần thái quá làm cho chứng khoán tăng hoặc giảm vượt quá vùng giá trị hợp lý của nó nhưng những sai lệch này sẽ được điều tiết nhanh chóng trong ngắn hạn (qua hành động chốt lời và cắt lỗ trên thị trường). Thực tế, diễn biến trên thị trường chứng khoán không hiệu quả hoàn toàn: ngoài yếu tố điều tiết giữa bên mua và bán, một số tác động khác lên TT như dòng vốn khối đầu tư tổ chức, yếu tố niềm tin, thông tin sự kiện (thiên nga đen,...). Do đó, mức độ hiệu quả được chia thành ba cấp độ bao gồm phương pháp đầu tư cơ bản, phân tích kỹ thuật và lý thuyết bước đi ngẫu nhiên.

Phương pháp Phân tích kỹ thuật (Technicians)

Trạng thái thị trường hiệu quả toàn diện là khi diễn biến giá phản ánh mọi thông tin sự kiện có liên quan, kể cả thông tin được công bố và thông tin nội bộ (tin đồn) ở cấp ban lãnh đạo. Trong môi trường đầu tư này, phân tích kỹ thuật được đánh giá phù hợp nhất.

Lý thuyết bước đi ngẫu nhiên (Random Walkers)

Dạng trung bình của thị trường hiệu quả đưa ra giả thuyết rằng diễn biến giá hiện tại chỉ phản ánh các thông tin sẵn có - áp dụng với lý thuyết bước đi ngẫu nhiên:

• Thông tin chính thống như báo cáo tài chính, báo cáo thường niên, bản cáo bạch, thông báo và các thông tin liên quan khác do doanh nghiệp hay người đại diện cung cấp - phản ánh những số liệu lịch sử.
• Thông tin nội bộ do người trong cuộc, đối thủ cạnh tranh, nhà thầu, nhà cung cấp hoặc cơ quan quản lý nắm giữ. Các bên tham gia thị trường chuộc lợi dựa trên kỳ vọng từ thông tin chưa được công bố này - còn gọi là giao dịch nội bộ. Khi thông tin được công bố thì diễn biến giá có chiều hướng vận động ngược kỳ vọng trước đó; thông thường NĐT nhỏ lẻ không thể kiếm được lợi nhuận khi có điểm có điểm tham gia vị thế muộn hơn nhóm giao dịch nội bộ.

Phương pháp Phân tích cơ bản (Fundamentalists)

Dạng yếu của thị trường hiệu quả đưa ra giả thuyết rằng giá hiện tại không phản ánh giá trị hợp lý và chỉ phản ánh giá trong quá khứ.

• Các nhà phân tích cơ bản chiếm ưu thế trong trạng thái thị trường yếu, các mô hình định giá, tìm kiếm giá trị thực là điểm tựa duy nhất cho vị thế mua an toàn.
• Phân tích kỹ thuật không phù hợp trong trạng thái thị trường kém hiệu quả.

Phương pháp phân tích nào phổ biến tại thị trường chứng khoán Việt Nam?

Giới đầu tư tin rằng giá chứng khoán hiệu quả ở dạng trung bình. Ngụ ý rằng tất cả kiến thức công khai được phản ánh trong giá cả; diễn biến giá chỉ thay đổi khi những kỳ vọng mới xuất hiện dựa trên biến động thông tin và sự kiện liên quan. Trong thời đại 4.0 hiện tại, các luồng thông tin được cập nhật hay truyền tải một cách nhanh chóng, lan rộng dẫn đến diễn biến tương đối nhanh trên TTCK; đôi khi, thông tin còn bị lợi dụng cho mục đích điều tiết vận động giá. Một số ví dụ điển hình: Ví dụ 1: Sau khi thông báo trước rằng thu nhập sẽ thấp hơn kỳ vọng vào ngày 24 tháng 5 năm 2022, giá cổ phiếu HPG đã giảm từ 28.000đ xuống 25.000đ trong 2 ngày.

Thông báo thu nhập thấp hơn kỳ vọng

Ví dụ 2: Ông Trịnh Văn Quyết - chủ tịch hội đồng quản trị Công ty CP Tập đoàn FLC - bị cơ quan chức năng ra quyết định tạm hoãn xuất cảnh 28/3/2022. Giá cổ phiếu FLC giảm từ 15.000đ xuống 6.000đ trong 1 tháng.

Chủ tịch Hội đồng quản trị bị cấm xuất nhập cảnh

Mặc dù đây chỉ là một vài ví dụ, nhưng rõ ràng là thông tin mới có thể thay đổi giá của chứng khoán theo những cách không hề ngẫu nhiên. Tóm lại, phân tích chứng khoán là hoạt động không thể bỏ qua trước khi quyết định đầu tư chứng khoán. Nhà đầu tư nên chuẩn bị kiến thức phù hợp với khẩu vị đầu tư của mình hoặc sử dụng dịch vụ tư vấn, phân tích chứng khoán trên thị trường bởi các công ty chứng khoán uy tín.

Top 5 cổ phiếu tốt nhất để đầu tư ngay bây giờ!

Nhóm phân tích của Chứng khoán DSC vừa xác định được Top 5 cổ phiếu mà chúng tôi tin là tốt nhất để các nhà đầu tư mua ngay bây giờ. 5 cổ phiếu này có thể tạo ra lợi nhuận vượt trội trong năm nay: